‘Newsletter’ di Luna

LWI Newsletter 77 – Maneho materialístiko di integridat, un kontradikshon den término.

“Nos no mester ta mucha mas (personanan no-informá), bentá p’aki i p’aya dor di olanan, i hibá dor di tur bientu di doktrina, dor di triki di hende, dor di astusia den planifikashon engañoso.” – Pablo di Tarso, filósofo Kristian di promé siglo.

 

Den nos último edishon nos a trata e resultadonan pober di kombatimentu di infrakshonnan di integridat loke LWI ta atribuí na e aserkamentu materialístiko di integridat. Loke a sosedé den siglo 16 i 17 na Europa, esta nasementu di siensia, tabata mesklá ku un desepshon skondí. Siensia riba su mes ta un bendishon ku su kresementu eksponensial den áreanan manera transpòrt, medisina, komunikashon etc. Pero tin un kolebra ei bou. Siensia opservashonal mester ta empíriko (mester por opserv’é, tèst e, ripití e tèstnan) pero pa ekstrapolá e prinsipio aki te na e punto ku henter sosiedat mester wòrdu konstruí riba e fundeshi aki, ta un desepshon.

Laga nos ta kla: e pioneronan di e método sientífiko tabata kreyentenan (manera Francis Bacon, Galileo Galilei, Isaac Newton etc.). Sinembargo, sientífikonan ateista a malusá e puntonan di salida pa praktiká siensia (empirisismo) pa nan propagá e pensamentu ku ta materia so ta eksistí. Fo’i e tempu ei, gobièrnunan i trahadónan di maneho ku a kere e mentira aki, a purba solushoná tur nos problemanan, inkluso infrakshonnan di integridat, ku hèrmèntnan materialístiko.  

 

Awor, materialismo no ta djis enserá stimashon pa plaka i poseshonnan material. Rais dje kreensia ta ku solamente material ta eksistí i entidatnan spiritual no ta eksití. Den nan manera di mir’é, nos tin ku kita tur tipo di konsiderashonnan spiritual fo’i bida. Bo ta mira e problema? Nan por ta atmití ku integridat ta un asuntu moral pero al mismo tiempo nan ta profesá ku entidatnan spiritual no ta eksistí. Den e kaso ei ta bira imposibel pa diseñá kualke maneho ku ta konsistente ku tur dos punto di salida.   

 

Manera nos a pone den nos último Newsletter, e pieda di trompeká mayó di un maneho di integridat asina ta e desepshon ku, asina bo atmití ku infrakshonnan di integridat ta vinkulá ku moralidat, bo ta inkluí religion den su piedanan di fundeshi. No ta asuntu di religion ma di bo kosmovishon. Bo kosmovishon ta e manera ku bo ta mira i biba bida i bo no por skapa di inkluí bo punto di bista pa ku asuntunan no-material. Por ehèmpel, kon bo ta definí integridat. Sea bo ta gusta òf nò, bo bida ta fundá riba un sèt di puntonan di salida spiritual ku abo a skohe sea konsiente- òf inkonsientemente.

 

Tin algun kosmovishon kontradiktorio i ta keda na nos pa biba segun un kosmovishon ku ta kuadra ku lógika i nos konsenshi. Den e siguiente edishon nos lo deliberá tokante e aseptabilidat di kosmovishonnan ku ta eksistí.